بررسی نقش عملکرد خانواده در پیش‌بینی گرایش به مواد مخدر در دانش آموزان

مقدمه: اعتیاد یکی از مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی است که جامعه و به‌خصوص نسل جوان را به‌صورت جدی تهدید می‌کند. به‌طوری‌که سلامت فرد، خانواده و جامعه را به خطر می‌اندازد و همچنین موجب انحطاط روانی و اخلاقی فردی می‌شود. پژوهش حاضر باهدف بررسی نقش عملکرد خانواده در پیش‌بینی گرایش به مواد مخدر در دانش آموزان طراحی شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان پسر دبیرستانی شهر کرج در سال 1393-1392 تشکیل می‌دادند که مشتمل بر 15000 دانش‌آموز بودند. بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد اعضای نمونه 375 نفر تعیین گردید که به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها با استفاده از مقیاس استعداد اعتیاد وید و همکاران (1992) (APS) و ابزار سنجش خانواده اپشتاین و همکاران (1983)(FAD)  انجام شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های همبستگی پیرسون و رگرسیون گام‌به‌گام استفاده گردید و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری SPSS نسخه 18 انجام شد. یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که در خانواده 14/4 درصد افراد نمونه، سابقه اعتیاد وجود دارد و در 85/6 درصد دیگر سابقه اعتیاد وجود نداشته است. نتایج همبستگی نشان داد که مؤلفه‌های حل مسئله و ابراز عواطف با گرایش به اعتیاد رابطه منفی و معنادار دارند و مقادیر آن‌ها به ترتیب 0/197 و 0/144 می‌باشد (0/05 ≥P ). همچنین رابطه مؤلفه نقش با گرایش به اعتیاد معنادار نبود (0/05 ≤ P). نتایج تحلیل رگرسیون گام‌به‌گام نیز بیانگر این بود که مؤلفه‌های حل مسئله و ابراز عواطف با یکدیگر 0/074 از تغییرات گرایش به اعتیاد را تبیین می‌کنند و اندازه تأثیر هر یک از این متغیرها در معادله رگرسیونی به ترتیب 0/324 و 0/225 می‌باشد. نتیجه‌گیری: با توجه به اهمیت نقش عملکرد خانواده در گرایش دانش آموزان به مواد مخدر نتایج پژوهش حاضر می‌تواند در زمینه برنامه‌ریزی و اتخاذ سیاست‌های مقتضی جهت ارائه برنامه‌های آموزشی به خانواده‌ها و دانش آموزان آن‌ها مفید باشد.